Türk dizileri başta Kuzey Makedonya olmak üzere Balkanlar’da izlenme rekorları kırarken, sosyolojik, kültürel ve ekonomik açıdan etkiyi de beraberinde getiriyor.
Marmara Üniversitesinde doktora bitirme tezi olarak “Türk dizilerinin Makedon toplumundaki sosyo-kültürel etkisi: Muhteşem Yüzyıl ve Paramparça” konusunu ele alan genç Makedon aktör Nikola Nastoski, AA muhabirine, Türk ve Makedon halklarının benzerlikleri, Türk dizilerinin ülkesindeki etkileri ve yaptığı araştırmanın sonuçları hakkında konuştu.
Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümünde doktorasını tamamlayan Nastoski, bu fenomenin kimse tarafından araştırılmadığını, bu yüzden kendisi için ek bir teşvik olduğunu söyledi.
Tezini doğrulamak için birkaç yıl adım adım araştırma yaptırdığını belirten Nastoski, Türk dizilerini izleyenlerle karşılaştığında teziyle ilgili hangi yönde hareket etmesi konusunda fikir de edindiğini kaydetti.
Araştırma metodolojisinin ikinci kısmını mülakatların oluşturduğunu, bu sayede dizilerin etki alanlarını keşfettiğini dile getiren Nastoski, “Bunların; kültür, tarih, sosyal durum, dil, turizm, ekonomi, Türk dizisi izleme alışkanlıkları ve Türk mutfağı alanlarında olduğu söylenebilir. Bu alanlar araştırmanın devamını oluşturan noktalardı.” diye konuştu.
Diziler aracılığıyla keşfedilen Türk mutfağı ve Türkiye ilgisinde artış
Yaptığı araştırmayla Türk dizilerinin Makedon toplumu üzerindeki sosyo-kültürel etkisine dair tezini çeşitli alanlarda kanıtladığını dile getiren Nastoski, şöyle devam etti:
“Dizilerin etkilerini araştırmak için bir anket oluşturarak sosyal medyada paylaştım. Anketi yaklaşık 1200 kişi cevapladı. Bamya, börek, biber dolması, kabak dolması, sütlaç, musakka, sarma, salep, baklava cevaplar arasında en yaygın olanlardı ve kaç kişinin cevap verdiğini görebilirsiniz. Birçoğu, Türk dizilerinde gördükleri için baklava yaptıklarını söyledi.”
Kuzey Makedonyalı turistlerin, ülkede ilk kez 2009’da yayımlanan Türk dizisi ve sonrasındaki Türkiye ziyaretleri hakkındaki istatistiksel verileri karşılaştıran Nastoski, ziyaretlerde dört ila beş kat artış gözlemlediğini söyleyerek şu ifadeleri kullandı:
“Bununla ilgili özellikle ‘Diziyi izlediğiniz için Türkiye’yi ziyaret etmeye karar verir misiniz?’ şeklinde bir sorum vardı ve burada büyük bir yüzde ‘evet’ cevabını vererek gerçekten gitmek istedikleri görüşünü paylaştı. Her iki dizinin de İstanbul’da çekilmesinden dolayı özellikle İstanbul’a gitmek istediklerini aktardılar.”
Türkizmaların kullanımında artış
Nastoski, Türk dizilerinin farklı alanlarda etkisinin olduğunu ancak kendisini en fazla dil üzerindeki etkisinin şaşırttığını kaydetti.
Bunların, türkizmalar ve Türkçeden Makedoncaya daha yakın olacak şekilde çevrilen deyimlerin olduğunu ifade eden Nastoski, “Mesela ‘İyi günler’ Türkiye’de çok yaygın bir selamlaşma, nereye gitseniz bunu duyabilirsiniz ancak Makedonca dilinde sıkça kullanılan bir deyim değil, özellikle de ‘iyi günler’ şeklinde kullanıldığı gibi. Bu, insanların daha sık kullanmaya başladığı bir şey. Yine aynı şekilde en güncel olanlardan ‘geçmiş olsun’ deyimini de insanlar gündelik yaşamda ve Türk dizilerinden duydukları için kullandıklarını söylüyor.” değerlendirmesinde bulundu.
İstanbul’da yaşama imkanını inanılmaz bir deneyim olarak nitelendiren Nastoski, bu sayede Türk ve Makedon kültürünün yakınlığı hakkında çok şey öğrendiğini ve bu yüzden Kuzey Makedonya’da Türk dizilerine büyük ilgi olduğunu sözlerine ekledi.