Dönerin “geleneksel ürün adı” (TGS) olarak tescil edilmesi talebiyle Türkiye’den Avrupa Birliği’ne (AB) yapılan başvuru Almanya’da krize yol açtı.
Türkiye’deki döner üreticilerini temsil eden İstanbul merkezli Uluslararası Döner Federasyonu tescil için başvuruda bulunmuş, ilgili ilan 24 Nisan’da AB Resmi Gazetesi’nde yayınlanmıştı. Karşı görüşlerin iletilmesi için tanınan üç aylık sürede Almanya’daki üreticiler 10 ayrı itiraz dilekçesi sundu.
Tescil başvurusunda dönerin sadece yukarıdan aşağıya ve 55 santimetre uzunluğunda bir bıçakla kesilebileceğine vurgu yapılıyor. “Et döner” olarak adlandırılan üründe kullanılacak hayvanın yaşı sığır için en az 16 ay, koyun için ise en az altı ay olarak belirtiliyor. Ayrıca baharat içeriğine dair de ayrıntılı bir tarif veriliyor.
Deutsche Welle Türkçe’nin haberine göre, bu kriterler Alman üreticileri zora soktu.
Almanya’da döner için daha genç hayvanlar kullanılabiliyor. Ayrıca döner içindeki kıyma miktarı, baharat oranı ve hazırlanışında kullanılan bıçak tipleri de farklılık gösteriyor.
FİYATLAR ARTACAK ENDİŞESİ
Türkiye’nin istediği tescil gerçekleşirse ortaya çıkacak yeni durum, işletmelerinde “döner” tabelası kullanmaya devam etmek isteyen Alman firmaları maliyet artırıcı ek önlemler almak zorunda bırakacak. Uzmanlar bir hayvana daha uzun süre bakmanın getireceği yem ve diğer ek masrafların bile tek başına önemli maliyet artışlarına yol açacağını söylüyor.
Tariflerini değiştirmek istemeyen üreticiler ise dönere yeni bir isim vermek zorunda kalabilir. “Drehspiess” yani “Dönen şiş” alternatiflerden biri.
Tescil başvurusu yalnızca maliyet artışına yol açacağı için değil Alman kültürünü olumsuz etkileyeceği için de tepki çekiyor. Almanya’da döner günlük yaşamının önemli bir parçası ve en çok tüketilen yiyeceklerden biri.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Nisan ayında yaptığı Türkiye ziyaretine yanında bir Türk döner ustasıyla gelmişti. Steinmeier İstanbul’da yaptığı konuşmada, “Berlin’deki Türk misafir işçiler tarafından geliştirilen döner kebap, artık Almanya’nın ulusal yemeği haline geldi. Hiçbir fast food yemeği Almanya’da dönerden daha çok satılmıyor, daha çok yenmiyor, hatta daha çok ihraç edilmiyor” ifadelerini kullanmıştı.
Döner son birkaç yıldır Alman ekonomisi için de adeta gösterge ürünlerden biri. Hayat pahalılığı döner fiyatı üzerinden tartışılır oldu. Ülkede günlük 400 ton döner tüketiliyor, sektörün yıllık cirosu ise 2,4 milyar euro.
