Bir güneş tutulması, Ay’ın Dünya ile Güneş arasından geçip, Güneş ışığının tamamının veya bir kısmının Dünya’ya ulaşmasını engellediğinde meydana gelir. Bu hizalanma, Ay’ın Dünya üzerine bir gölge düşürmesine ve bizim güneş tutulması olarak gözlemlediğimiz olayı oluşturmasına neden olur. Üç ana güneş tutulması türü vardır:
Tam Güneş Tutulması: Ay, Güneş’i tamamen örttüğünde ve Dünya’nın belirli bir bölgesine umbra olarak bilinen gölgeyi düşürdüğünde meydana gelir. Tam güneş tutulması sırasında, gökyüzü gece gibi karanlıklaşır ve Güneş’in dış atmosferi olan korona görünür hale gelir.
Parçalı Güneş Tutulması: Bu türde, Güneş’in sadece bir kısmı Ay tarafından örtülür. Umbra Dünya’ya ulaşmaz, bunun yerine Güneş’in bir kısmı hala parlamaya devam ederken, geri kalan kısmı Ay tarafından örtülür.
Halkalı Güneş Tutulması: Ay, Dünya’dan çok uzakta olduğu için Güneş’i tamamen kapatamaz. Sonuç olarak, “ateş çemberi” olarak bilinen Güneş’in bir halkası Ay’ın etrafında görünür.
Güneş tutulmaları, yalnızca Dünya’nın belirli yerlerinden gözlemlenebilir ve birkaç dakika sürer.
AY TUTULMASI: DÜNYA GÜNEŞ IŞIĞINI ENGELLER
Bir ay tutulması, Dünya Güneş ile Ay arasına girip, Ay üzerine bir gölge düşürdüğünde meydana gelir. Güneş tutulmalarının aksine, ay tutulmaları, Ay’ın ufukta olduğu her yerden görülebilir. Üç ana ay tutulması türü vardır:
Tam Ay Tutulması: Ay’ın tamamı Dünya’nın gölgesinin en karanlık kısmı olan umbra’dan geçtiğinde meydana gelir. Tam ay tutulması sırasında Ay genellikle kızıl bir renge bürünür ve bu nedenle “kanlı ay” olarak adlandırılır.
Parçalı Ay Tutulması: Bu türde, Ay’ın sadece bir kısmı Dünya’nın umbra’sına girer, geri kalan kısmı ise Dünya’nın daha hafif gölgesi olan penumbra’da kalır.
Penumbral Ay Tutulması: Ay, Dünya’nın penumbra’sından geçtiğinde meydana gelir ve Ay’ın yüzeyinde yalnızca hafif bir kararma olur, bu genellikle fark edilmesi zor bir durumdur.
Ay tutulmaları, güneş tutulmalarına göre daha yaygındır ve birkaç saat sürebilir.
TEMEL FARKLILIKLAR: GÖRÜLEBİLİRLİK VE SIKLIK
Güneş ve ay tutulmaları arasındaki farkların başında görülme biçimleri ve sıklıkları gelir. Güneş tutulmaları, yalnızca Dünya’nın belirli bölgelerinden gözlemlenebilir ve görece kısa süreli olup, yalnızca birkaç dakika sürer. Buna karşılık, ay tutulmaları, Ay’ın ufukta olduğu her yerden görülebilir ve birkaç saat sürebilir.
Bir diğer önemli fark, güneş tutulması sırasında gölgeyi Dünya üzerine Ay düşürürken, ay tutulması sırasında gölgeyi Ay üzerine Dünya’nın düşürmesidir. Güneş tutulmaları, Güneş’in tamamen veya kısmen örtülmesiyle daha dramatik olaylar olurken, ay tutulmaları Ay’ın kısmi kararması ve kızarmasıyla karakterizedir.