İktidarın “Terörsüz Türkiye” olarak adlandırdığı süreç devam ederken, Edirne F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda yatan eski Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın olası tahliyesi gündemdeki yerini koruyor.
Grup toplantısının ardından bir gazetecinin “Anayasa Mahkemesinin Selahattin Demirtaş ile ilgili kararını” sorması üzerine MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, “Sayın Selahattin Demirtaş hukuki yoldan sonuca ulaşmıştır, tahliyesi Türkiye açısından hayırlara vesile olacaktır” yanıtını vermesi DEM Parti çevrelerinde geniş yankı buldu.
DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, Bahçeli’ye teşekkür ederek, “Çok doğru söylemiş. Değil bir gün, değil bir saat, bir dakika, bir saniye geçirmeden başta Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ eş genel başkanlarımız olmak üzere bütün arkadaşlarımızın özgürlüğüne kavuşması gerekiyor, serbest bırakılmaları gerekiyor” dedi.
HANGİ DAVALARDAN YARGILANIYOR
Demirtaş, bu zamana kadar Ankara, İstanbul, Şanlıurfa, Kayseri ve Mersin olmak üzere beş ilde görülen 12 davada yargılandı.
Açılan davalarda Demirtaş, “silahlı terör örgütü kurma ya da yönetme”, “terör örgütü propagandası yapmak”, “suçu ve suçluyu övme”, “halkın kin ve düşmanlığa alenen tahrik”, “halkı kanunlara uymamaya tahrik etme”, “suç işlemeye alenen tahrik”, “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret”, “Cumhurbaşkanına hakaret”, “terör örgütü propagandası yapma”, “Kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşleri düzenleme, yönetme ve bunların hareketlerine katılma”, “halkı kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşüne kışkırtma”, “kamu görevlisi aleyhine iftira”, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini alenen aşağılama”, “Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini ve devletin kurum ve organlarını alenen aşağılama”, “yargı organlarını, askeri veya emniyet teşkilatını alenen aşağılama” suçlarından yargılandı, yargılanıyor…
Demirtaş’ın başlıca yargılandığı davalar şunlar:
– TUTUKLULUĞUNA NEDEN OLAN DAVA
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü soruşturma kapsamında, Demirtaş ve dönemin HDP yöneticileri “terör örgütü PKK ile bağlantılı faaliyetlerde bulunmak” suçlamasıyla gözaltına alındı ve aynı gün “terör örgütü propagandası yapmak” ile “halkı suç işlemeye tahrik etmek” iddialarıyla tutuklandı.
– KOBANİ DAVASI
2014’te terör örgütü IŞİD’in Ayn el-Arab’a (Kobani) saldırısı sırasında yapılan eylemlerle ilgili açılan davada, Demirtaş “devletin birliğini bozmak”, “terör örgütü üyeliği” ve “halkı suç işlemeye tahrik” suçlamalarıyla yargılanıyor. Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen dava, eski HDP yöneticilerini de kapsıyor.
– 6-8 EKİM OLAYLARI DAVASI
Kobani eylemleriyle bağlantılı olarak açılan bu davada, eylemler sırasında yaşanan ölümler nedeniyle “kasten adam öldürmeye azmettirme” suçlaması da yöneltiliyor.
– TERÖR PROPAGANDASI DAVALARI
Demirtaş hakkında çeşitli konuşmaları ve tweet paylaşımları nedeniyle “terör örgütü propagandası yapmak” suçundan açılmış birçok dosya bulunuyor.
– CUMHURBAŞKANINA HAKARET DAVALARI
Bazı konuşmalarında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik ifadeleri nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla da yargılandığı davalar mevcut.
– HDP KAPATMA DAVASI
AYM’de devam eden davada, HDP’nin “terörle bağlantılı faaliyet yürüttüğü” iddiasıyla partinin kapatılması ve aralarında Demirtaş’ın da bulunduğu 451 kişiye beş yıl siyasi yasak getirilmesi talep ediliyor. Demirtaş, aktif siyasette bulunmamasına rağmen davada adı geçenler arasında yer alıyor.
AİHM KARARI
Demirtaş için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), uzun tutukluluğunun “siyasi” olduğu yönünde karar verdi. AİHM’nin “ihlal” dediği dava, Demirtaş’ın milletvekili iken dokunulmazlığı kaldırılarak tutuklandığı 2016’daki ilk gözaltı ve tutukluluk dosyası. Türkiye, AİHM kararını tanımakla birlikte, Kobani davası kapsamında yürütülen yeni tutukluluk gerekçesini göstererek Demirtaş’ı tahliye etmedi. Yargı süreci Türkiye’de devam ediyor…
AKTİF SİYASETE DÖNEBİLİR Mİ
Peki, 2018’de cezaevindeyken cumhurbaşkanı adayı olan Demirtaş, olası bir tahliyenin ardından hukuken aktif siyasete dönebilir mi?
Şu an için kesin bir siyaset yasağı bulunmamakla birlikte, devam eden davalar ve olası yasak talepleri bu ihtimali belirsiz kılıyor.
2021’DE SİYASET YASAĞI TALEP EDİLDİ
Demirtaş hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 2021 yılında açılan HDP kapatma davasında, 687 siyasetçiyle birlikte siyaset yasağı talep edildi. Anayasa Mahkemesi (AYM) bu süreci hâlâ sonuçlandırmadı. Dolayısıyla Demirtaş’ın siyasi faaliyetlerde bulunmasının önünde şu anda kesinleşmiş bir mahkeme kararı yok. Ancak dava olası bir yasağa zemin hazırlıyor.
TEORİKTE MÜMKÜN PRATİKTE ZOR
Uzmanlara göre, eğer Demirtaş tahliye edilir ve hakkında kesinleşmiş bir siyaset yasağı kararı verilmezse, aktif siyasete dönmesinin önünde hukuki bir engel bulunmuyor. Ancak ceza ve kapatma davalarının seyri, bu olasılığı büyük ölçüde belirleyecek.
Eğer siyaset yasağı kararı kesinleşirse, bu durumda bir kişi belli bir süre için -örneğin beş yıl gibi- siyasi parti kurma, siyasete girme veya seçilme hakkından mahrum bırakılabilir.
Kısacası, Demirtaş’ın siyasete dönmesi “hukuken mümkün, fiilen zor” görünüyor.
Oğuz Ok
