Türkiye’de Tütün Kullanımı ve Sağlık

Tütün kullanımı, Türkiye’de ve dünyada önlenebilir ölümlerin en önemli nedenlerinden biri olarak biliniyor. Akciğer kanseri başta olmak üzere kanserler, kalp damar hastalıkları, KOAH gibi pek çok hastalığın sebepleri arasında ilk sırada tütün ve tütün ürünleri kullanımı yer alıyor.

Sağlık Bakanlığının yaptığı bir çalışmaya göre, 2023 yılında 15 yaş ve üzeri nüfusta tütün ürünü kullanımı yüzde 34,8. Türkiye’de her yıl yaklaşık 100 bin kişi tütün ve tütün ürünlerine bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor. Sağlık Bakanlığı, tütün ve tütün ürünleriyle mücadele çalışmalarına yeniden ivme kazandırmak için “Dumansız Türkiye” kampanyası başlattı.

“Dumansız Türkiye” vizyonu temelinde hazırlanan “Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2024-2028” belgesi ile tütün ürünü kullanımı ve buna bağlı sorunları ülke gündeminden kalıcı olarak çıkarmak, gençler başta olmak üzere toplumu korumak için birçok çalışma planlananarak, uygulanıdı. Bu yıl yapılan iller arası çapraz denetimlerde 40 bin 266 denetim yapılarak, 3 bin 718 ihlal tespit edildi.

671 Sigara Bırakma Polikliniğinde Hizmet Veriliyor

Sağlık Bakanlığı, Türkiye’de tütün kullanımını bırakmak isteyenlere ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı ve sigara bırakma poliklinikleri aracılığıyla hizmet sunuyor. 2009 yılında 62 sigara bırakma polikliniği ile hizmet sunulurken, 2025 yılının Haziran ayı sonu itibarıyla Türkiye genelinde 671 sigara bırakma polikliniğinde hizmet sunuldu. Sigara bırakma poliklinikleri ve ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı ise entegrasyon içinde çalışıyor.

Sigara bırakma tedavisinde kullanılan ilaçlar, 2011 yılından itibaren Sağlık Bakanlığı tarafından alınarak sigara bırakma polikliniklerinde hekimler tarafından uygun görülen hastaların tedavisi için ücretsiz olarak kullanıma sunulurken, 2025 yılında 72 bin 752 kişi ücretsiz olarak bu ilaçlardan faydalandı.

Polikliniklere Başvuru Sayısı Yüzde 85 Artış Gösterdi

Sağlık Bakanlığı tarafından tütün ürünü kullanımının toplum sağlığına, çevreye, ekonomiye ve sosyal yapıya zararları hakkında toplumun geniş kesimlerine ulaşarak farkındalık oluşturmak amacıyla 20 Mayıs-10 Temmuz tarihleri arasında uygulanmak üzere “Sigarayı Bırak, Hayatını Değiştir” temalı bir kampanya başlatıldı. Kampanyanın hayata geçirildiği tarihler arasında tütün ürünü kullanan 188 bin 760 kişiyle temas sağlanarak, 168 bin 601 kişi sigara bırakma polikliniklerine yönlendirildi. Kampanya süresince sigara bırakma polikliniklerine yapılan başvuru sayısı 2024 yılının aynı dönemine göre yüzde 85 artış gösterdi.

Kamu kurumlarına yönelik sigara bırakma danışmanlığı hizmeti başladı. Sağlık Bakanlığı tarafından kamu kurumlarına yönelik “Yerinde Sigara Bırakma Danışmanlığı Hizmeti” sunulmaya başlandı. İlk olarak Bakanlık Bilkent Yerleşkesi’nde, İçişleri Bakanlığında, Diyanet İşleri Başkanlığında ve Tarım ve Orman Bakanlığında başlatılan hizmetin tüm kamu kurumlarına yaygınlaştırılması için çalışmalar devam ediyor.

Çevrim İçi Sigara Bırakma Poliklinik Hizmeti

Çeşitli sebeplerle sağlık kurumlarında sigara bırakma polikliniklerine başvuramayan hastaların hizmetten faydalanmasını sağlamak amacıyla Sağlık Bakanlığı tarafından çevrim içi sigara bırakma poliklinik hizmeti de sunulmaya başlanırken, uzaktan sunulan bu hizmetin yaygın kullanımını sağlamak için çalışmalar devam ediyor.

Öte yandan Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, sosyal medya hesabından kampanyaya ilişkin hazırlanan “Dumansız Türkiye” kamu spotunu paylaşarak, “Tütünle Mücadelede 16. Yıl. Geleceğimizin teminatı çocuklarımız için, daha sağlıklı yarınlar için, hep birlikte daha güçlü, dumansız Türkiye” ifadelerini kullandı.